Typisch limburg

Op deze pagina hebben we een aantal zaken opgesomd waarvan wij vinden dat je onlosmakelijk met Limburg verbonden zijn. Dit kunnen gerechten zijn zoals asperges, maar ook het Limburgs als taal en tradities als carnaval en Schutterijen. Het is slechts een klein overzicht waar ongetwijfeld nog zaken zullen ontbreken. Mochten er typisch Limburgse zaken zijn waarvan u vindt dat ze hier toch een plekje verdienen, dan kunt u ons altijd daarvan op de hoogte brengen via het antwoordformulier.

Als je Limburg bezoekt en het is de tijd van het jaar, dan is een kennismaking met deze beroemde groente onvermijdelijk. De asperge is een typisch Limburgs product, toch ligt de oorsprong van de groente heel ergens anders. Al in 2750 voor christus werd er asperge geconsumeerd door de Egyptenaren. De Romeinen hebben de aspergeteelt geïntroduceerd in Europa, dus ook in Limburg. Toch is het te kort door de bocht om dan aan te nemen dat de asperge zo in Limburg is beland, want met de val van het Romeinse rijk ging ook de aspergeteelt in Europa ten onder. Sinds de negentiende eeuw wordt de asperge weer gekweekt in Nederland. Sinds de eerste wereldoorlog is Noord Limburg het belangrijkste productiegebied. Sinds die tijd heeft Limburg de groente toegeëigend en zijn de asperges uit Limburg een begrip.

Wat mede de identiteit van Limburg bepaalt is de taal. Het Limburgs is een officieel erkende minderheidstaal in Nederland. Het taalgebied van het Limburgs overschrijdt de landsgrenzen tot in België en Duitsland. Je kan ook duidelijk de invloeden van Duitsland terug horen. Woorden als ‘ich’ en ‘mich’ hebben duidelijk een Duitse herkomst. Dat Limburgs een taal is blijkt wel uit de verschillende dialectvarianten binnen het taalgebied. Limburgs draagt mede bij aan de sterke Limburgse identiteit. Zoals Rowenheze al vertolkte; ‘het is een kwestie van geduld tot hiel Holland Limburgs lult’.

Naast de asperge is de Limburgse vlaai ook uitgewaaid tot ver buiten de provincie. Dit is misschien wel het product dat Nederland heeft veroverd en dat afkomstig is uit Limburg. Een Limburgse vlaai is zevenentwintig tot dertig centimeter breed. De bodem bestaat uit deeg en is plat. De randen staan op. Vervolgens wordt de vlaai gevuld met veelal vruchten. Een echte oorspronkelijk Limburgse vlaai is er één waar kruisbessen als vulling worden gebruikt. Dus als je op een terras in Limburg zit en je wil een authentieke vlaai, dan bestel je krosjesvlaai.
Tegenwoordig zijn de Limburgse vlaaien niet meer weg te denken in zowel Nederland als België. Er zijn allerlei varianten waarvan sommige gebaseerd op het originele recept en andere weer meer zijn geïnspireerd op de traditionele vlaai, maar minder lijken op de oorspronkelijke vlaai. Ondanks dat de vlaai tegenwoordig in heel Nederland en België te krijgen is, blijft het toch vooral een Limburgs product waar ze ook trots op zijn.

Een typisch Limburgs streekgerecht is zuurvlees. Dit heeft zich niet zo wijdverspreid als de asperge en de vlaai. De naam zuurvlees is te danken aan de bereiding. Het vlees wordt vierentwintig uur gemarineerd in azijn met laurierbladen. Vervolgens worden er nog andere ingrediënten bijgevoegd, zoals ui, kruidnagels, suiker, peper, zout en ontbijtkoek. Het is een stoofgerecht dat vaak wordt geserveerd met friet of aardappelpuree.

Limburg heeft ook als katholieke provincie een sterke carnavalstraditie. Samen met de provincie Noord-Brabant wordt hier het meest carnaval gevierd. In Brabant is dit veelal het bourgondisch carnaval en het Limburgs carnaval dat zijn oorsprong kent in Duitsland. Veel elementen uit beide carnavalstradities komen overeen, maar toch zijn er verschillen. Kenmerkend voor het Limburgse carnaval is bijvoorbeeld dat de plaatsnamen van de steden hetzelfde blijven. Carnavalsverenigingen hebben vaak een lange traditie die soms eeuwen teruggaan. Veel functies gaan over van vader op zoon. Vaak hebbend de verenigingen ook hun eigen prins en raad van elf ondanks dat ze in dezelfde plaats zitten. Een ander kenmerk zijn de traditionele kleuren rood, geel en groen. Het Maastrichtse carnaval heeft zowel elementen van het Bourgondische als het Rijnlandse carnaval.

Dit is de Limburgse variant van preskop in Vlaanderen en Zult. Het heeft weinig met kaas te maken, maar vooral met afvalvlees dat overbleef en op deze manier toch nog tot iets lekkers werd omgetoverd. Vaak wordt hoofdkaas gegeten op brood of in blokjes bij een biertje of een borrel.

Limburg kent ook een nog altijd sterke traditie van Fanfares en harmonieorkesten. Ieder dorp heeft wel zijn eigen fanfare en harmonie. Fanfares zijn meestal mars-orkesten en harmonieën zittende orkesten. Overkomst zijn de vele blaasinstrumenten en slagwerk. Marsmuziek behoort vaak tot het repertoire, maar ook meer hedendaagse liedjes uit films en bekende hedendaagse nummers worden gearrangeerd voor een fanfare of harmonie.

Het appelbrood is duidelijk verwant aan krenten- en rozijnenbrood. In Limburg wordt hier vaak appel aan toegevoegd en soms de krenten weggelaten waarmee het een typisch Limburgse variant is.

Net als wel andere provincies in Zuid-Nederland heeft ook Limburg een lage traditie van schutterijen. Het is oorspronkelijk een traditie die nog stamt uit de middeleeuwen. Zo is de bekendste schutterij waarschijnlijk die afgebeeld staat op de nachtwacht van Rembrandt van Rijn. Tegenwoordig is het vooral folklore met kostuums en vlaggen. Elke schutterij heeft wel zijn eigen vlag. Veel Limburgse plaatsen hebben één of meer schutterijen. Deze verenigingen stammen vaak uit de achttiende en negentiende eeuw. Het hoogtepunt van de schutterijen in Limburg is het jaarlijkse Oud Limburgs Schuttersfeest waar 160 schutterijen bij elkaar komen voor een schietwedstrijd. De winnaar wordt gekroond tot koning en mag het jaar daarop als eerste een poging wagen om de vogel te schieten.

Een andere typische Limburgse kenmerk is het heuvelachtige karakter van de Provincie. Zeker het zuidelijk deel ziet er daardoor compleet anders uit dan de rest van Nederland. Hiermee is het dan ook typisch Limburgs. Limburg oogt wat on-Nederlands en zo voelen ze zich ook in Limburg. Als je de provincie bezoekt voelt het ook zo aan. Dit is niet bepaald een nadeel, want daardoor heb je het gevoel dat je in het buitenland bent en dat draagt dan weer bij tot extra vakantiegevoel.